Η Εισφοροδιαφυγή «ροκανίζει» τα θεμέλια της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης

Το κράτος θα έπρεπε πραγματικά να ασχοληθεί περισσότερο με την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, καθώς το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο και αφορά τον καθένα μας. Με τον όρο εισφοροδιαφυγή νοείται το ύψος των εισφορών που δεν καταβάλλονται στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ και αφορούν εργαζόμενους οι οποίοι είτε δε δηλώνονται στο ΙΚΑ, είτε ασφαλίζονται για λιγότερες ημέρες ασφάλισης, είτε ασφαλίζονται επί χαμηλότερων αποδοχών από τις πραγματικά καταβαλλόμενες. Με την εισφοροδιαφυγή δημιουργούνται συνθήκες άνισου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων που πληρώνουν και αυτών που δεν καταβάλλουν εισφορές.   Σημειώνεται ακόμη ότι πολύ συχνά υπάρχει συμφωνία του ασφαλισμένου με τον εργοδότη στη μη ασφάλιση του ή την μερική ασφάλιση του, λόγω των δυσμενών συνθηκών στην αγορά εργασίας (συνεχής αύξηση της ανεργίας, υποαπασχόληση, μαζική είσοδος αλλοδαπών στη χώρα μας, παραοικονομία, - το χαμηλό ποσό σύνταξης που εξάγεται στις περιπτώσεις ασφαλισμένων με χαμηλές αποδοχές και σημαντικό χρόνο ασφάλισης, αποτελεί αντικίνητρο για ασφάλιση πέραν των κατ’ ελάχιστον απαιτούμενων 4500 - δεύτερη απασχόληση από την οποία δεν υπάρχει προσδοκία συνταξιοδότησης, λόγω μη συμπλήρωσης των χρονικών προϋποθέσεων). Δεν πρέπει ακόμη να παραλείψει κανείς να αναφέρει μία γενικότερη κάμψη στους επιτοπίους ελέγχους από πλευράς ΙΚΑ μετά την εφαρμογή της ΑΠΔ. Τέλος, οι ρυθμίσεις εισφορών μέχρι σήμερα έχουν λειτουργήσει σε όφελος των εργοδοτών, οι οποίοι εκ συστήματος εισφοροδιαφεύγουν ή δεν καταβάλουν αυτές που οφείλουν, γνωρίζοντας ότι η Πολιτεία ανά τακτά χρονικά διαστήματα προβαίνει σε ευνοϊκή ρύθμιση εισφορών, στην οποία θα ενταχθούν προσωρινά, προκειμένου να πάρουν ασφαλιστική ενημερότητα. Αντίθετα οι συνεπείς εργοδότες, οι οποίοι προσωρινά βρίσκονται σε αδυναμία αποπληρωμής των οφειλόμενων, καλούνται να πληρώσουν σημαντικού ύψους επιβαρύνσεις και πρόστιμα, που καθιστούν δυσχερή την αποπληρωμή των οφειλών. Επομένως απαιτείται λήψη μέτρων που θα στοχεύουν στην «επιβράβευση» και διευκόλυνση των συνεπών εργοδοτών που βρίσκονται σε παροδική αδυναμία αποπληρωμής ασφαλιστικών εισφορών. Τα αποτελέσματα της εισφοροδιαφυγής είναι η σημαντική απώλεια εσόδων των Ασφαλιστικών Οργανισμών, οι οποίοι δυσκολεύονται απ΄ αυτό το λόγο να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, η αντίστοιχη οικονομική επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου, γιατί υποχρεώνεται ο Κρατικός Προϋπολογισμός να επιχορηγήσει τους ελλειμματικούς ασφαλιστικούς φορείς με μεγάλα ποσά, καθώς και η απώλεια παροχών για τους ασφαλισμένους Επίσης σημειώνεται η νόθευση του υγιούς ανταγωνισμού, αφού η επιχείρηση που εισφοροδιαφεύγει πλεονεκτεί έναντι των ανταγωνισμών, που δεν ακολουθούν την ίδια πολιτική και κυρίως η επιβάρυνση των ασφαλιστικών οργανισμών με το υψηλό οικονομικό και διοικητικό κόστος που επιβάλλει η διατήρηση ισχυρών ελεγκτικών μηχανισμών για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής. Σημαντικό μέτρο για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής είναι και ο θεσμός της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης που καθιερώθηκε με βάση τις διατάξεις του ν. 2972/01 και αντικατέστησε από 1.1.2002 τις μισθολογικές καταστάσεις που υπέβαλαν οι εργοδότες στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ., ενώ ταυτόχρονα με τον ίδιο νόμο καταργήθηκαν τα ένσημα και η ασφάλιση του κάθε εργαζόμενου προκύπτει από την ηλεκτρονική επεξεργασία των στοιχείων της ΑΠΔ και εμφανίζεται στα αποσπάσματα Ατομικού Λογαριασμού Ασφάλισης που αποστέλλονται στους εργαζόμενους.Η ΑΠΔ, η υιοθέτηση της οποίας επιτεύχθηκε μέσω της μερικής μέχρι σήμερα εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, κατέστησε ευκολότερο τον έλεγχο των εργοδοτών και των ασφαλισμένων. Όμως επειδή η εφαρμογή του θεσμού ήταν δύσκολη για τους υπαλλήλους των υποκαταστημάτων είχε ως αποτέλεσμα να παρατηρηθεί σημαντική κάμψη στους εξωτερικούς επιτοπίους ελέγχους κυρίως από τα όργανα των υποκ/των και παραρτημάτων. Η εντατικοποίηση των επιτοπίων ελέγχων σε συνδυασμό με την πλήρη εφαρμογή του ΟΠΣ θα έχει σημαντικά αποτελέσματα στην μείωση και εξάλειψη της εισφοροδιαφυγής. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι η εισφοροδιαφυγή «ροκανίζει» τα θεμέλια της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας και πρέπει να αποτελέσει θέμα πρώτης προτεραιότητας, καθόσον αυτό λαμβάνει συνεχώς ευρύτερες διαστάσεις. Εξαιτίας της εκτιμάται ότι χάνονται κάθε χρόνο από το σύνολο των ασφαλιστικών ταμείων νομοθετημένοι πόροι του ύψους περίπου 6 δις ευρώ. Εάν τα ποσά αυτά εισπράττονταν, θα μπορούσαν με αυτά να υπερκαλυφθούν όχι μόνο τα ελλείμματα της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και να χρηματοδοτηθεί η ουσιαστική βελτίωση των συντάξεων, ιδιαίτερα των κατώτερων, αλλά και των ασφαλιστικών παροχών υγείας και πρόνοιας, που σήμερα είναι σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις ασφαλιστικές εισφορές που δίνουν οι ασφαλισμένοι της χώρας, με τις σύγχρονες ανάγκες τους.   Ιωάννης Μαστρογιαννόπουλος Υπάλληλος Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων