Οδηγία 2006/123/ΕΚ του Ευρ. Κοινοβ. και του Συμβουλίου σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά

Με σωρεία τροποποιήσεων και βελτιώσεων εγκρίθηκε το τελικό κείμενο της Οδηγίας σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά, η γνωστή ως Bolkestein Directive, η οποία έγινε αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ κυβερνήσεων και των εργατικών συνδικάτων, διότι θεωρήθηκε ότι θα ενίσχυε την ανεργία και το πάγωμα των μισθών και θα μείωνε τον διαπραγματευτικό ρόλο των συνδικάτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της «στρατηγικής της Λισσαβόνας», ανταποκρίθηκε σε πρόσκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη χάραξη πολιτικής εξάλειψης των εμποδίων που παρακωλύουν την ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών και την ελευθερία εγκατάστασης των παρόχων υπηρεσιών που επηρεάζουν τόσο τους φορείς που επιθυμούν να εγκατασταθούν σε άλλα κράτη μέλη όσο και εκείνους που παρέχουν υπηρεσία σε άλλο κράτος μέλος χωρίς να έχουν εγκατασταθεί στο κράτος αυτό. Υπό την προεδρία του ιταλού Romano Prodi ενέκρινε, στις 13 Ιανουαρίου 2004, «πρόταση Οδηγίας σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά», γνωστή επίσης ως Οδηγία «Υπηρεσίες» (Bolkestein Directive). Το κείμενο είχε συνταχθεί από τις υπηρεσίες του αρμόδιου Επιτρόπου για την εσωτερική αγορά, του ολλανδού Frits Bolkestein, εξ ου και η ονομασία «Οδηγία Bolkestein» και είχε διαβιβαστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο Υπουργών. Υπήρξε θύελλα αντιδράσεων, πρωτίστως στη Γαλλία και τη Γερμανία, με πρώτο το Γάλλο πρόεδρο Σιράκ να τάσσεται ανοικτά εναντίον της Οδηγίας στις 16.03.2005 και το Γερμανό καγκελάριο Σρέντερ να ακολουθεί δύο ημέρες μετά. Οι Γαλλικές και Γερμανικές αντιδράσεις ήταν τόσο έντονες, με αποκορύφωμα τη διαδήλωση περίπου 60.000 Γάλλων συνδικαλιστών στις Βρυξέλλες, που ανάγκασαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να «παγώσει» την προώθηση της Οδηγίας στο Συμβούλιο προκειμένου, όπως δήλωσε ο Τσαρλς ΜακΚρίβυ (Charles McCreevy) ο νέος Επίτροπος στη θέση του κυρίου Bolkestein, να γίνουν αλλαγές και προσθήκες, οι οποίες θα ικανοποιούν τις αντιρρήσεις και επιφυλάξεις κρατών-μελών. Σε γενικές γραμμές τα κράτη θεώρησαν ότι θα προέκυπταν προβλήματα από την εισροή εργατικού δυναμικού της χώρας προέλευσης στη χώρα προορισμού, ειδικά αν το εργατικό δυναμικό της χώρας προέλευσης έμενε άνεργο στη χώρα προορισμού, διότι θα δημιουργούνταν πιέσεις στην αγορά εργασίας της χώρας προορισμού και στο συντονισμό των συστημάτων πρόνοιας στις χώρες της ΕΕ. Μια πολωνική επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, θα μπορούσε να απασχολεί Πολωνούς εργαζομένους όχι σύμφωνα με την ελληνική αλλά με την πολωνική νομοθεσία. Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με τα συνδικάτα, θα σπρώχνονταν προς τα κάτω όχι μόνο οι μισθοί, αλλά και το σύνολο των δικαιωμάτων των εργαζομένων . Υπήρξαν και επιφυλάξεις ότι τυχόν ενσωμάτωση της Οδηγίας σε εθνικές νομοθεσίες θα διέβρωνε τους θεσμούς διαπραγμάτευσης μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτών. Όπως προβλεπόταν από την αρχική διατύπωση της Οδηγίας, σε περιπτώσεις όπου οι παροχείς αισθάνονταν να γίνονται διακρίσεις εις βάρος τους από το κράτος προορισμού είχαν το δικαίωμα άμεσα να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη και με τον τρόπο αυτόν αρκετές περιπτώσεις εργασιακών διαφορών (disputes) θα επιλύονταν δικαστικά κάτι, που φάνταζε απειλητικό σε χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία οι οποίες έχουν παράδοση συναινετικών εργασιακών σχέσεων που δεν είναι κωδικοποιημένες νομικά (enshrined in law) . Στις χώρες αυτές τα συνδικάτα αισθάνονταν πως θα απωλέσουν μέρος της διαπραγματευτικής τους ισχύος. Απαιτήθηκε σωρεία τροποποιήσεων και βελτιώσεων ώστε να εγκριθεί το τελικό κείμενο, από το οποίο είχε αφαιρεθεί «η αρχή της χώρας προέλευσης», που αποτελούσε και το κυριότερο σημείο τριβής (σύμφωνα με αυτή την αρχή, οι πάροχοι θα μπορούσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όποιο κράτος-μέλος επιθυμούσαν, υπό τη νομοθεσία της χώρας προέλευσής τους). Επικράτησε «η αρχή της χώρας προορισμού», που προβλέπει δηλαδή εφαρμογή της νομοθεσίας του κράτους όπου ασκείται η δραστηριότητα. Το Συμβούλιο ενέκρινε οριστικά την Οδηγία στις 12 Δεκεμβρίου 2006 , η οποία θα πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών έως τις 28.12.2009. Η Οδηγία προτείνει τη διευκόλυνση της ελευθερίας εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών εντός της ΕΕ, την ενίσχυση των δικαιωμάτων των αποδεκτών υπηρεσιών ως χρηστών των εν λόγω υπηρεσιών, την βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και την καθιέρωση αποτελεσματικής διοικητικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Τα κυριότερα σημεία της Οδηγίας είναι αφενός ότι ο πάροχος υπηρεσιών θα υπόκειται στο δίκαιο του κράτους προορισμού, το οποίο θα έχει μεταξύ άλλων δικαίωμα ελέγχου σε θέματα ελάχιστου μισθού, ασφάλειας και υγιεινής, χρόνου και συνθηκών εργασίας και αφετέρου ότι το δίκαιο του κράτους-μέλους προέλευσης εφαρμόζεται μόνο για διοικητικά ζητήματα (λειτουργίας, ποιότητα ή περιεχόμενο υπηρεσίας). Εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας οι υπηρεσίες:  προς τις επιχειρήσεις, όπως υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε θέματα διοίκησης, διαχείρισης εγκαταστάσεων, διαφήμισης, προσλήψεων και εμπορικών πρακτόρων.  προς επιχειρήσεις και καταναλωτές, όπως υπηρεσίες νομικών ή φορολογικών συμβούλων, υπηρεσίες σχετικές με ακίνητα (π.χ. μεσιτικά γραφεία), υπηρεσίες κατασκευαστικών εταιριών (συμπεριλαμβανομένων των αρχιτεκτόνων), διανεμητικού εμπορίου, οργάνωσης εμπορικών εκθέσεων, ενοικίασης αυτοκινήτων και ταξιδιωτικών γραφείων.  προς τους καταναλωτές, όπως υπηρεσίες τουρισμού (συμπεριλαμβανομένων των ξεναγών), αναψυχής, αθλητικών κέντρων. Δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας οι υπηρεσίες που παρέχονται από γραφεία εύρεσης προσωρινής εργασίας, οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, ορισμένες κοινωνικές υπηρεσίες (που σχετίζονται με την κοινωνική στέγαση, την παιδική μέριμνα και τη στήριξη ατόμων που έχουν ανάγκη), οι δραστηριότητες που συνδέονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας και οι ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και οι οικονομικές υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος, οι υπηρεσίες στον τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των λιμενικών υπηρεσιών, οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες και ηλεκτρονικών επικοινωνιών καθώς και οι υπηρεσίες των συμβολαιογράφων και των δικαστικών επιμελητών.