Διάλογος για το ασφαλιστικό : κριτική προσέγγιση

Η κρίση του ασφαλιστικού συστήματος συνιστά το σημαντικότερο και οξύτερο ίσως πρόβλημα για τη χώρα μας. Η καθυστέρηση στην αντιμετώπισή του το καθιστά μάλιστα ολοένα και εκρηκτικότερο. Από την άποψη αυτή το άνοιγμα του κοινωνικού διαλόγου για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ασφαλώς ευπρόσδεκτο. Μένει να διευκρινιστούν οι αναγκαίες διαδικασίες και το περιεχόμενο του διαλόγου αλλά και να τεθούν οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις μεταρρυθμίσεις που θα υιοθετηθούν. Η κρίση του ασφαλιστικού συστήματος συνιστά το σημαντικότερο και οξύτερο ίσως πρόβλημα για τη χώρα μας. Η καθυστέρηση στην αντιμετώπισή του το καθιστά μάλιστα ολοένα και εκρηκτικότερο. Από την άποψη αυτή το άνοιγμα του κοινωνικού διαλόγου για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ασφαλώς ευπρόσδεκτο. Μένει να διευκρινιστούν οι αναγκαίες διαδικασίες και το περιεχόμενο του διαλόγου αλλά και να τεθούν οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις μεταρρυθμίσεις που θα υιοθετηθούν. Η «Ένωση για την Προάσπιση των Κοινωνικών Δικαιωμάτων» (www.epkodi.gr), ως φορέας της Κοινωνίας των Πολιτών συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της κοινωνικής διαβούλευσης που ξεκινά καταθέτοντας αρχικές απόψεις για τις προτάσεις της επιτροπής που γνωστοποιήθηκαν πρόσφατα στην κοινή γνώμη και αποτελούν την απαρχή της συζήτησης. Η Ένωση επιφυλάσσεται να καταθέσει λεπτομερέστερες απόψεις όταν δημοσιευθεί επισήμως το σχετικό πόρισμα καθώς και τις θέσεις της για μια προοδευτική, αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη αναδιοργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος.   Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων   Επί της διαδικασίας:  

1. Μια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, όπως αυτή που συστάθηκε πρόσφατα από την Κυβέρνηση (ΚΥΑ Φ.8000/οικ.17429/1154 Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Aπασχόλησης ) δεν είναι από τη φύση της σε θέση να διεκπεραιώσει την αποστολή της υποβολής συνολικής έκθεσης για τις μελλοντικές προοπτικές του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, εάν δεν έχει την αναγκαία προς τούτο επιστημονική και μάλιστα διεπιστημονική σύνθεση. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην προσφάτως συσταθείσα Επιτροπή συμμετέχουν, σχεδόν αποκλειστικά εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών, γεγονός που καταδεικνύει ότι προβάδισμα για την Κυβέρνηση έχει δυστυχώς η οικονομική και όχι η κοινωνική διάσταση του ζητήματος.
2. Η Επιτροπή καταλήγει σε προτάσεις και εκτιμήσεις, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί προηγουμένως οι αναλογιστικές μελέτες από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, στο οποίο έχουν ανατεθεί. Τούτο καταδεικνύει ότι δεν εργάζεται με επιστημονικό τρόπο.
3. Η Επιτροπή δεν προσεγγίζει ολοκληρωμένα το ασφαλιστικό σύστημα και τα προβλήματά του. Αποκόπτει επί μέρους ζητήματα και τα εξετάζει αποσπασματικά χωρίς να τα εντάσει στο γενικό ασφαλιστικό σύστημα, με αποτέλεσμα οι όποιες προτάσεις να είναι εκ των πραγμάτων ελλειπείς για τον ουσιαστικό εξορθολογισμό του ασφαλιστικού συστήματος.
4. Η εκπόνηση και δημοσιοποίηση «προπορίσματος»,αποσπασματικών θέσεων, απόψεων και προτάσεων δεν αρμόζει σε μια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, η οποία αποβλέπει, κατά τεκμήριο, σε διατύπωση τεχνοκρατικών απόψεων.

  Επί της ουσίας:  

1. Τα μέτρα που προτείνονται δεν αποτελούν καινοτόμο ή ριζοσπαστική λύση. Επαναλαμβάνονται κατ’ ουσίαν τα μέτρα και οι «εύκολες λύσεις» που έχουν ακολουθήσει μέχρι σήμερα όλες οι αποτυχημένες όπως αποδείχθηκε ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις, όπως για παράδειγμα η αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση, επιμήκυνση του χρόνου εργασίας, δυσμενέστερος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων, πάγωμα αναπροσαρμογών, κατάργηση και δραστικός περιορισμός των πρόωρων συντάξεων (για μητέρες και αναπηρίες) αλλά και οι ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων.
2. Το πόρισμα, αντίθετα με όσα γίνονται στην Eυρωπαϊκή Ένωση αποδεκτά, μεταφέρει δυσανάλογα μεγάλο μέρος των βαρών στους νέους ασφαλισμένους και στις επόμενες γενεές. Έτσι, η κοινωνική αλληλεγγύη των γενεών πλήττεται βάναυσα.
3. Οι παραπάνω προτάσεις γίνονται χωρίς να έχουν συνταχθεί αναλογιστικές μελέτες κατά παράγοντα, ώστε να προκύπτει το ειδικότερο οικονομικό βάρος του συστήματος από τις επί μέρους παροχές π.χ. από τα όρια ηλικίας για τις συντάξεις των γυναικών, από τη πρόωρη συνταξιοδότηση και κατ’αντιστοιχία το όφελος.
4. Η Επιτροπή αναφέρει ως καινοφανή πράγματα που ήδη ισχύουν. Για παράδειγμα η προσαύξηση των συντάξεων για κάθε χρόνο πέραν της 35ετίας ισχύει με βάση τις καταστατικές διατάξεις σχεδόν όλων των Ταμείων. Επομένως, η ιδέα που υποκρύπτεται είναι ότι η δραστική μείωση των συντάξιμων αποδοχών θα οδηγήσει τους ασφαλισμένους να «επιλέξουν» την παραμονή στην εργασία πέραν της 35ετίας.

  Ο κοινωνικός διάλογος προϋποθέτει σοβαρή επιστημονική προεργασία ικανή να πείσει για την αποτελεσματικότητα των προτάσεων και την ειλικρίνεια των προθέσεων, ώστε να συμμετάσχουν οι κοινωνικοί εταίροι σε αυτόν. Προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η κοινωνική ευημερία και συνοχή και όχι η βραχυπρόθεσμη κάλυψη των οικονομικών ελλειμμάτων.Κάθε μεταρρύθμιση, προκειμένου να είναι αποτελεσματική και ολοκληρωμένη δεν μπορεί παρά να θεμελιώνεται στις αρχές του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αρχές, οι οποίες συνιστούν άλλωστε βασικές συνισταμένες του συνταγματικού μας συστήματος. Η Ένωση για την Προάσπιση των Κοινωνικών Δικαιωμάτων δεσμεύεται να αναδείξει στις προτάσεις της την αναγκαιότητα των αρχών αυτών για ένα κοινωνικά δίκαιο, οικονομικά βιώσιμο και λειτουργικό ασφαλιστικό σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό καλεί κάθε πολίτη που επιθυμεί να συμβάλλει στην προσπάθεια αυτή να συνεισφέρει τις απόψεις του.