…Όλοι, λοιπόν, στη συζήτηση για το ασφαλιστικό αλλά με ξεκάθαρες θέσεις….

Είχαμε έγκαιρα προειδοποιήσει ότι το εργασιακό σύστημα μιας Χώρας συναρτάται απολύτως με το ασφαλιστικό σύστημα. Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων με την αθρόα εισαγωγή των ποικίλων θεσμών της «ευέλικτης εργασίας καθαρού μισθού» (όπου πρωτοπόρος είναι, δυστυχώς, ο δημόσιος τομέας ) , δεν συνεπιφέρει μόνον λιγότερες εισφορές , αλλά διαρρηγνύει και την αξιακή βάση της Πολιτικής Κοινωνίας , την αλληλεγγύη δηλαδή μεταξύ των γενεών και των διαστρωματώσεων του πληθυσμού. Η Πράσινη Βίβλος ,με την εγκατάλειψη της αρχής της προστασίας του αδύνατου μέρους της σύμβασης εργασίας ,δηλαδή του εργαζομένου, αναμένεται να επιβαρύνει υπέρμετρα τα δύο αλληλοσυμπληρούμενα συστήματα. Και η κοινωνία θα αμείψει τη νέα γενιά με την ανασφάλεια , την αβεβαιότητα ,την έλλειψη δυνατότητας προσωπικού και οικογενειακού προϋπολογισμού ,τη συρρίκνωση του ελεύθερου , συνδικαλιστικού και πολιτικού χρόνου. Οι νέες προτάσεις για το ασφαλιστικό ,που αφορούν τους νέους ασφαλισμένους και αυτούς που αγωνιούν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας , απορρέουν από μιαν πολιτική δημοσιονομικού συντηρητισμού ,νεοφιλελεύθερης επίνευσης. Παραγράφονται τα δίκαια αιτήματα για διαχρονική δικαιοσύνη , με ένα σχέδιο σταδιακής επιστροφής των πόρων του συστήματος. Αγνοείται το επείγον αίτημα της εξεύρεσης των πόρων με ένα πολύπτυχο δίκτυο αιμμοδότησής του, από τις πηγές του νέου πλούτου. Υποβαθμίζεται το μείζον θέμα της εκπλήρωσης των θεσμικών και χρηματοδοτικών υποχρεώσεων του Κράτους και των επιχειρήσεων. Δεσμεύονται τα γλίσχρα και λεηλατημένα αποθεματικά σε δημοσιονομικές λογικές και αποτρέπονται οι ζωογόνες αυτοδιαχειριστικές πολιτικές με τον σχεδιασμό ενιαίων , βέβαιων και αποδοτικών επενδύσεων όπως π.χ. Ενιαίος Οργανισμός Διαχείρισης Αποθεματικών και δημιουργία Τράπεζας Ασφάλισης. Δεν αντιμετωπίζεται η περίεργη όσμωση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στις υπέρογκες και αναποτελεσματικές δαπάνες υγείας. Και αντ’ αυτών το παραιτημένο και αμήχανο Κράτος αποδέχεται άκριτα τις οδηγίες των επικυριαρχούμενων από τις οικονομικές δυνάμεις διεθνών οργανισμών , που προωθούν την ιδιωτικοποίηση του Κόσμου και την απορρύθμιση των συστημάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Αν ένα Κράτος έπρεπε να εμείνει στις ασφαλείς εργασιακές σχέσεις και στα πλήρη κοινωνικά και ασφαλιστικά συστήματα για να διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή και την εθνική του ύπαρξη σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο , αυτό είναι η Ελλάδα. Όλοι, λοιπόν, στη συζήτηση για το ασφαλιστικό αλλά με ξεκάθαρες θέσεις. Εδώ θα φανεί ποιες κοινωνικές αξίες και ποιες ιδεολογικές γραμμές εκπροσωπεί έκαστος. Για να υπάρξει επιτέλους η αντιστοίχιση των πολιτικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων και φορέων με τις κοινωνικές τάξεις που εκπροσωπούν. Για να διαλυθούν οι αυταπάτες. Είναι το μείζον αίτημα του πολιτικού εκσυγχρονισμού της Χώρας. Ενόψει της ενάρξεως της συζητήσεως στην κοινωνική επιτροπή στη Βουλή για το μέγα ζήτημα του ασφαλιστικού επαναδημοσιεύουμε τη συνέντευξη του κ. Μητρόπουλου στην Εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» για τις επικείμενες αλλαγές.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1^Η Η Κυβέρνηση σκοπεύει να θέσει στο τραπέζι του διαλόγου το θέμα των πρόωρων συντάξεων, για να κλείσουν τα «παράθυρα» εξόδου πριν το 65ο έτος της ηλικίας. Ποιες ομάδες ασφαλισμένων κινδυνεύουν από αυτές τις αλλαγές;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κυρίως και πρωτίστως οι νέοι ασφαλισμένοι δηλαδή αυτοί που εισήλθαν στην αγορά εργασίας μετά την 1-1-1993 και ασφαλώς αυτοί που θα εισέλθουν προσεχώς. Η αγορά εργασίας του μέλλοντός τους, οι κοινωνικές παροχές καθώς και οι συντάξεις τους θα είναι εντελώς αβέβαιες προοπτικές , αν ακολουθηθεί η σημερινή , κυρίαρχη διεθνώς, πολιτική κατεύθυνση. Εάν προκύψει και καταδίκη στο ΔΕΚ (στη χειρότερη περίπτωση με αναδρομική ισχύ) τότε , εν συνδυασμώ και με τη δέσμευση της Κυβέρνησης να εφαρμόσει χωρίς επιφύλαξη την οδηγία 54/2006, ενδέχεται να θιγούν και γυναίκες ασφαλισμένες της περιόδου 1983-1992 που υπηρετούν μόνο στο δημόσιο , στο στρατό και στα σώματα ασφαλείας.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2^Η Όσοι έχουν ήδη θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης «απειλούνται» από την επερχόμενη μεταρρύθμιση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτό εξαρτάται από τις μεταβατικές ρυθμίσεις που θα θεσπιστούν. Η εμπειρία παρομοίων μεταβολών δείχνει ότι συνήθως δεν θίγονται όσοι βρίσκονται πέντε (5) χρόνια πριν από τη θεμελίωση δικαιώματος για πλήρη ή πρόωρη σύνταξη.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3Η Η χώρα μας έχει παραπεμφθεί στο ευρωπαϊκό δικαστήριο για το θέμα της εξίσωσης των ορίων ηλικίας αντρών και γυναικών. Τυχόν καταδικαστική απόφαση τι αλλαγές θα επιφέρει στο συνταξιοδοτικό καθεστώς των γυναικών;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η ανεπιφύλακτη αποδοχή της οδηγίας 54/2006 εξασθένισε το ισχυρότερο επιχείρημα της Κυβέρνησης. Δέχθηκε τα κριτήρια υπαγωγής του συστήματος ασφάλισης των δημοσίων υπαλλήλων στα επαγγελματικά συστήματα ασφάλισης, δηλαδή ό,τι αντιμαχόταν η Ελλάδα επί χρόνια ενόψει παραπομπής στο ΔΕΚ. Φοβούμαι ότι οι γενικοί όροι και χαρακτηρισμοί της απόφασης θα αφορούν και άλλους ασφαλιστικούς κλάδους ,π.χ. των ΔΕΚΟ , αλλοιώνοντας την φύση , τον προορισμό και τον χαρακτήρα των κύριων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης . Αυτό που απομένει , προ της καταδίκης ,είναι να μεταβάλλει το σύστημα ασφάλισης των δημοσίων υπαλλήλων , εντάσσοντας σε αυτό και την ασφάλιση των εργαζομένων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα , ώστε να παρακαμφθούν τα κριτήρια του επαγγελματικού συστήματος , όπως τα δέχτηκε ,και το όλο σύστημα να λάβει τα γνήσια κριτήρια Κοινωνικής Ασφάλισης , δημοσίου χαρακτήρα , που δεν υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα της Ε.Ε. Αυτό πρέπει να γίνει επειγόντως με νόμο. Αν δεν γίνει, οι συνέπειες για τις γυναίκες, τουλάχιστον , θα είναι μεγάλες.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4Η Στο επίκεντρο του διαλόγου θα βρεθεί και η καθιέρωση κινήτρων για την παραμονή στην αγορά εργασίας. Ποια μορφή μπορούν να έχουν αυτά τα κίνητρα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην Ευρώπη έχουν δοκιμαστεί τα πάντα. Θέλουν να αυξήσουν τα όρια ηλικίας αλλά δεν τολμούν ευθέως λόγω του πολιτικού κόστους. Όλα τα μέτρα συγκλίνουν στην έμμεση αύξηση των ορίων και προετοιμάζουν ψυχολογικά την κοινωνία για την μελλοντική αναγκαστική ρύθμισή τους. Η απόδοση των κινήτρων θα είναι υποτυπώδης ενόψει των αλλαγών του συστήματος των εργασιακών σχέσεων και της νέας αξιακής του βάσης ,όπως την θέτει η λογική της νεοσυντηρητικής δημοσιονομικής διαχείρισης. Η μόδα τώρα στην Ε.Ε., όπως την εκφράζει η ορμητική εισβολή του Σαρκοζί ,είναι ο συνδυασμός κινήτρων παραμονής και αντικινήτρων πρόωρης φυγής (κυρίως μείωση σύνταξης , υψηλή φορολόγηση κ.λ.π.). Τα μέτρα αυτά λόγω οριακής απόδοσης αποτελούν προστάδιο γενικής – υποχρεωτικής αύξησης των ορίων ,όπως προελέχθη.

ΕΡΩΤΗΣΗ 5Η Τον τελευταίο χρόνο καταγράφεται κύμα φυγής από τα ταμεία, καθώς οι ασφαλισμένοι φοβούνται δυσμενείς αλλαγές στο συνταξιοδοτικό καθεστώς. Αποτελεί λύση η πρόωρη συνταξιοδότηση ή οι ασφαλισμένοι πρέπει να παραμείνουν στην εργασία τους έως ότου πάρουν πλήρη σύνταξη;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η αθρόα φυγή είναι δυσμενής εξέλιξη , δύσκολα ανατρέψιμη , και εν πολλοίς αποτέλεσμα αντιφατικών δηλώσεων , κρυψίνοιας, αβεβαιότητας και έλλειψης ακριβούς ενημέρωσης των ασφαλισμένων. Η γενική ατμόσφαιρα της μυστικοπάθειας και της απόκρυψης των προθέσεων και των σχεδίων επί του ασφαλιστικού θα την εντείνει κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2007 και η επιβάρυνση των ταμείων θα είναι μεγάλη. Στην ανορθολογική αυτή και βλαπτική εξέλιξη συντείνουν η άκομψη και επιμερισμένη διαρροή της πρότασης Αναλυτή ,ασφαλώς χωρίς την ευθύνη του ιδίου και οι ρυθμίσεις του Νόμου 3029/2002 με την μείωση των συντάξεων που αρχίζει να επιφέρει ,επουσιώδη καταρχήν , αλλά ουσιώδη προϊόντος του χρόνου.

ΕΡΩΤΗΣΗ 6Η Σε αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ξεκινήσει ο διάλογος για επιμήκυνση του εργασιακού βίου και μετά το 65ο έτος της ηλικίας. Πιστεύετε πως στη χώρα μας θα υπάρξουν ανάλογες πρωτοβουλίες για αύξηση των ορίων ηλικίας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η πίεση από υπερεθνικούς οργανισμούς αλλά και την Ε.Ε θα ενταθεί. Οι αναλογιστές σχεδιαστές του κοινωνικού μοντέλου δημιουργούν κλίμα κατάρρευσης και απεγκλωβισμού του Κράτους από τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις του. Προσπαθούν να εμποτίσουν τους πολίτες ότι το ζήτημα του μέλλοντός τους είναι προσωπικό διακύβευμα και όχι το μείζον ζήτημα της Πολιτικής Κοινωνίας. Η ατομοκεντρική ηθική ,όμως ,τους αποσπά από το συλλογικό σώμα και τους καθιστά ανίκανους για κάθε αποτελεσματική αντίδραση. Η πολύπλευρη συνειδησιακή αλλοτρίωση εξοβελίζει το ενδιαφέρον για τα κοινά αγαθά και ο μοναχικός άνθρωπος ,που εργάζεται και ζει με την αβεβαιότητα του αύριο είναι ευάλωτος στη εύπεπτη και λαϊκίστικη λογική τω αγοραίων ανέμων. Ο νεοσυντηρητικός λαϊκισμός της αγοράς , με την επικυριαρχία του οικονομικού επί του πολιτικού στοιχείου , διαβρώνει τα θεμέλια της Δημοκρατίας και την καθιστά , τουλάχιστον προς το παρόν ,εντελώς τυπική διαδικασία. Τα συνέδρια γεροντολογίας δεν μπορούν να αφορούν τα ασφαλιστικά συστήματα και το μέλλον τους, αλλά την καλλίτερη οργάνωση και διαχείριση του ελεύθερου χρόνου της τρίτης ηλικίας , για την επίτευξη ενός βαθμού ευτυχίας ,μετά την αγχώδη προσπάθεια του εργασιακά ενεργού βίου. Ασφαλώς και στη χώρα μας ,ευεπίφορη σε πιέσεις και προσαρμογές , θα εμφανιστούν τέτοιες πρωτοβουλίες για αύξηση των ορίων. Σε πολλά άλλωστε ζητήματα είμαστε ψυχολογικά και θεσμικά απροετοίμαστοι. Θυμηθείτε τι έγινε με το «θαύμα» της εισαγωγής του ευρώ. Η έλλειψη παντελούς προετοιμασίας προκάλεσε την φρενίτιδα των ασύλληπτων ανατιμήσεων, ο χορός των οποίων συνεχίζεται, χωρίς να μπορεί κανένας να ανακόψει αυτήν τη μεγάλη ανακατανομή των εισοδημάτων υπέρ του τραπεζιτικού συστήματος ,των εισαγωγέων , των μεγαλεμπόρων και των καρτέλ ,μετά την κατάρρευση της γεωργικής και βιομηχανικής παραγωγής και την ανορθολογική χρησιμοποίηση των Ευρωπαϊκών πακέτων στήριξης και συνοχής.

ΕΡΩΤΗΣΗ 7Η Ο πρόεδρος της επιτροπής σοφών Νίκος Αναλυτής μιλά για αντιστοιχία εισφορών και παροχών, κάτι που οδηγεί σε αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις μιας τέτοιας ρύθμισης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο περιορισμός της εξίσωσης στα μεγέθη του παρόντος θα έχει οδυνηρές συνέπειες. Πρεσβεύω και διακηρύσσω την ανοικτή και καθολική συζήτηση. Αλλά πρώτα απ’ όλα πρέπει να συζητηθεί το οικονομικό, με διάθεση Κοινωνικής Αλληλεγγύης και αίσθηση Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Καταρχήν η Πολιτεία οφείλει να εκπονήσει άμεσο σχέδιο σταδιακής επιστροφής των απολεσθέντων αποθεματικών από 1-1-1951, από αυτούς που τα χρησιμοποίησαν επικερδώς. Να συνυπολογίσει και βρει τρόπους επανόρθωσης των 15 περίπου χαριστικών ρυθμίσεων από την Μεταπολίτευση υπέρ του εργοδοτικού παράγοντα. Να αποδώσει άμεσα το οφειλόμενο 1% του αναθεωρημένου ΑΕΠ στο ΙΚΑ και ασφαλώς τα οφειλόμενα προς τα άλλα ταμεία. Να βρει αποτελεσματικούς τρόπους αιμοδοσίας του συστήματος από τον πολλαπλάσιο νέο πλούτο που διατίθεται προς πάσα κατεύθυνση , πλην του ασφαλιστικού (τραπεζικά κέρδη, πρωτοφανή για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, χρηματιστήρια , ιδιωτικοποιήσεις , μεγάλη ακίνητη περιουσία , αξιοποίηση αποθεματικών και περιουσίας των Ταμείων με τη δημιουργία Ενιαίου Οργανισμού Διαχείρισης Αποθεματικών και Τράπεζας Ασφάλισης, κ.λ.π.). Δεν πρέπει να γίνει καμιά συζήτηση επί του θεσμικού, αν δεν τεθεί πρώτο το ζήτημα των πόρων. Αυτό πρέπει να το χωνέψουν πρώτα απ’ όλους τα Κόμματα και τα Συνδικάτα, κυρίως της Αριστεράς. Να συμμετάσχουν στο διάλογο με ιεραρχημένους στόχους ,να αποκαλύψουν προθέσεις και ιδεολογικές γραμμές, να αποτρέψουν και απορρίψουν όποια δυσμενή εξέλιξη. Η ουσιαστική απουσία τους στη διαμόρφωση των Ν.2084/1992 και 3029/2002 , ή έστω , η ασθενής μνήμη αποκατάστασης που επέδειξαν ,τα εξέθεσε στη συνείδηση των ασφαλισμένων. Το κύρος τους πρέπει να αποκατασταθεί. Χωρίς το μείζον προαπαιτούμενο της συζήτησης για τους πόρους και την κατεύθυνση των ρυθμίσεων , η πρόταση της Επιτροπής Αναλυτή θα έχει την τύχη του Νομοσχεδίου Γιαννίτση που παρ’ ολίγον να αποτελέσει το οριστικό διαζύγιο του ΠΑ.ΣΟ.Κ με την κοινωνική του τοπογεωγραφία.

ΕΡΩΤΗΣΗ 8Η Τι αλλαγές έρχονται στο ασφαλιστικό από την 1η Ιανουαρίου 2008, οπότε και ξεκινά η εφαρμογή του νόμου Ρέππα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Με το Νόμο αυτό θα έχουμε μειώσεις ( βάση υπολογισμού η πενταετία ,αντί του καταληκτικού μισθού και μείωση σύνταξης από το 2008 έως το 2017 προοδευτικώς έως και δέκα (10) ακέραιες μονάδες). Κυρίως θα χάσουν οι μελλοντικοί συνταξιούχοι του Δημοσίου, του Στρατού, των Σωμάτων Ασφαλείας, των Ο.Τ.Α. και των ΔΕΚΟ. Οι οργανωμένοι φορείς οφείλουν να ζητήσουν την αναστολή της εφαρμογής του. Οι «ωφέλειες» απ’ αυτές τις ρυθμίσεις είναι μηδαμινές εν σχέσει με τις δυσμένειες που προξενούν. Θα γίνουν πηγή παραγωγής νεόπτωχων συνταξιούχων και διακρίσεων στον ήδη κλονισμένο κοινωνικό ιστό , μέσα από την αδιέξοδη λογική της αναδιανομής της φτώχειας.

ΕΡΩΤΗΣΗ 9Η Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο σαρωτικών ενοποιήσεων, ώστε να υπάρχουν μόνο τέσσερα ασφαλιστικά ταμεία (για μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους, δημοσίους υπαλλήλους και αγρότες). Μία τέτοια κίνηση θα επηρεάσει τα δικαιώματα των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα ενοποιημένα σχήματα και συστήματα είναι εύλογο αίτημα και θα συντελέσουν στην αποτελεσματικότητα του συστήματος , μόνο αν εξευρεθούν οι πόροι και καλυφθούν τα ελλείμματα των Ταμείων. Διαφορετικά θα αποτύχουν και θα δημιουργήσουν ελλειμματικούς υπεροργανισμούς που θα λαθροβιώνουν με την αγωνία της κατάρρευσης και της αδυναμίας πληρωμής των συντάξεων. Επομένως απαιτείται άμεσα η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων .  

Του Αλέξη Μητρόπουλου Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών