Tο μέλλον των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα. Ανάγκη αποσαφήνισης της μεταναστευτικής πολιτικής

Χρήστος Μπόζιας
Πρέσβης επί Τιμή

.. η ελληνική πολιτεία δεν κατόρθωσε να διαμορφώσει μια σαφή μεταναστευτική πολιτική τόσο σε σχέση με τη διαβίωση όσο και περισσότερο με το μέλλον των αλλοδαπών στην Ελλάδα. ... Εκφράζονται φόβοι ότι μια μόνιμη παραμονή των οικονομικών μεταναστών μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους για την εθνική μας ασφάλεια. Εκτιμούν ότι η ορθότερη αντιμετώπιση είναι η ενθάρρυνση της επιστροφής των οικονομικών μεταναστών στις πατρίδες τους. ... μήπως η μόνιμη παραμονή ικανού αριθμού μεταναστών είναι αναπόφευκτη και μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε τελικά να αποβεί ωφέλιμη για την Ελλάδα; Οι Έλληνες υπήρξαν, ανέκαθεν, λαός αποδημητικός. Η βαθειά αυτή χρονική μεταναστευτική εμπειρία, μας επιβάλλει να επιδεικνύουμε μεγαλύτερη κατανόηση για τους οικονομικούς μετανάστες που έχουν τις τελευταίες δεκαετίες κατακλύσει τη χώρα μας. Οι περισσότεροι προέρχονται από τις γειτονικές Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία – Μολδαβία και, σε μικρότερο βαθμό, από την Ουκρανία, Πολωνία και τις χώρες του Καυκάσου. Αργότερα προστέθηκαν και Αφρικανοί και Ασιάτες, πολλοί από τους οποίους θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως πολιτικοί πρόσφυγες. Η ελληνική κοινωνία, αρχικά υποδέχθηκε τους οικονομικούς μετανάστες ανεπιφύλακτα, εν μέρει και από συμφέρον (φτηνά μεροκάματα, καλλιέργεια εγκαταλειμμένων κτημάτων κ.α.) Στο ίδιο περίπου μήκος κύματος κινήθηκε για λόγους και εξωτερικής πολιτικής, και η επίσημη πολιτεία. Με τα χρόνια η κοινωνία μας έγινε λιγότερο ανεκτική όταν η παρουσία των αλλοδαπών άρχισε να έχει και αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή, ιδιαίτερα στον τομέα ασφαλείας. Και η πολιτεία άρχισε να ανησυχεί επειδή εισέπραξε τη λαϊκή δυσαρέσκεια και από τη διαπίστωση ότι η αντιμετώπιση των λαθρομεταναστών, που μάλλον πρέπει να υπερβαίνουν τους νόμιμους, δεν είναι εφικτή χωρίς τη σύμπραξη των χωρών καταγωγής τους, της Ε. Ένωσης και της απρόθυμης Τουρκίας, κύριας πύλης εισόδου των Ασιατών μεταναστών στη χώρα μας. Ωστόσο η ελληνική πολιτεία, δια των διαδοχικών κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ – ΝΔ, δεν κατόρθωσε να διαμορφώσει μια σαφή μεταναστευτική πολιτική τόσο σε σχέση με τη διαβίωση όσο και περισσότερο το μέλλον των αλλοδαπών στην Ελλάδα. Υποστηρίζεται ότι η Ελλάδα δεν είναι και ούτε πρέπει να καταστεί μεταναστευτική χώρα. Εκφράζονται φόβοι ότι μια μόνιμη παραμονή των οικονομικών μεταναστών μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους για την εθνική μας ασφάλεια. Εκτιμούν ότι η ορθότερη αντιμετώπιση είναι η ενθάρρυνση της επιστροφής των οικονομικών μεταναστών στις πατρίδες τους. Κυρίως, να είμαστε φειδωλοί και επιλεκτικοί στην απόδοση της ελληνικής υπηκοότητας. Οι θέσεις αυτές φαίνεται να αγνοούν την  πραγματικότητα. Δε δίνουν απαντήσεις στο ερώτημα μήπως η μόνιμη παραμονή ικανού αριθμού μεταναστών είναι αναπόφευκτη και αν μια τέτοια εξέλιξη δε θα μπορούσε τελικά να αποβεί ωφέλιμη για την Ελλάδα. Και άλλες χώρες στην Ε.Ε. αντιμετώπισαν ανάλογες καταστάσεις και διλήμματα. Στην ευρωπαϊκή εμπειρία καταγράφονται δύο κυρίως προσεγγίσεις η γαλλική και η αγγλική. Κάπως σχηματικά η Γαλλία επέλεξε την πολιτική της πλήρης ένταξης των μεταναστών όταν είχαν νόμιμη, μακρόχρονη ή εκ γενετής παραμονή στη χώρα. Ανάλογη πολιτική εφάρμοσε και το Ην. Βασίλειο. Ασφαλώς ούτε η μία ούτε η άλλη χώρα έλυσαν τα μεταναστευτικά προβλήματά τους. Η Γαλλία εξακολουθεί να δοκιμάζεται από φαινόμενα γκετοποίησης  και πείσμονης προσκόλλησης των αραβικής, κυρίως, καταγωγής στις θρησκευτικές – πολιτιστικές παραδόσεις των χωρών καταγωγής τους. Αλλά και στο Ην. Βασίλειο  καταγράφονται καθημερινά κοινωνικές αντιδράσεις στην πολιτική της πολύ-πολιτισμικότητας, Φαίνεται ότι και στη Γερμανία κάνουν την εμφάνισή τους ανάλογα με την Γαλλία και την Αγγλία φαινόμενα ιδιαίτερα σε σχέση με τους Τούρκους μετανάστες. Η Ελλάδα έχει μεγέθη –γεωγραφικά, οικονομικά και πολιτικά– ασύγκριτα με εκείνα των δύο παραπάνω χωρών. Άρα η χώρα μας δε μπορεί αβασάνιστα να κάνει παρόμοιες επιλογές. Ωστόσο η μεταναστευτική μας πολιτική δε μπορεί να μείνει απροσανατόλιστη, φοβική και αντίθετη προς το πνεύμα των καιρών. Επιχειρήματα φοβικού περιεχομένου για κινδύνους δημιουργίας εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων στην Ελλάδα, είναι αβάσιμα. Μειονότητες δημιουργήθηκαν σε άλλες ιστορικές στιγμές που τις ευνοούσαν ή τις επέβαλλαν και σε συνθήκες τελείως διάφορες από τις σημερινές σε μια Ενωμένη Ευρώπη. Εξ’ άλλου το ιστορικό παρελθόν μας, διδάσκει ότι η κοινωνία μας διαθέτει ισχυρές πολιτιστικές αφομοιωτικές ικανότητες. Η νέα Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ  οφείλει να ενσκύψει στο θέμα της διαβίωσης και του μέλλοντος των οικονομικών μεταναστών με τόλμη, ανοιχτό μυαλό αλλά και περίσκεψη. Ανάλογα, οφείλει να επαναπροσδιορίσει την πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος των λαθρομεταστών και του πολιτικού ασύλου και να μην αρκεσθεί στην αστυνόμευση, που όχι μόνο δεν έχει αποδώσει αλλά μας έχει εκθέσει σαν χώρα. Ήδη τα πρώτα δείγματα  με την απόφαση του υπουργού Εσωτερικών κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη για απελευθέρωση εκατοντάδων λαθρομεταναστών και οι πρωθυπουργικές εξαγγελίες ότι θα υπάρξει άλλη προσέγγιση για τα τέκνα των αλλοδαπών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα είναι ενθαρρυντικά και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.